عبدالرحمن جامی
عبدالرحمن جامی
نور الدین عبدالرحمن بن نظام الدین احمد بن محمد جامی ملقب به ابو البرکات و متخلص به جامی از مشهورترین شعرای ادب پارسی دری قرن نهم هجری قمری است. وی در سال817 ه. ق در خرجرد جام به دنیا آمد و در نوجوانی در هرات و سمرقند به فراگیری علوم مختلف پرداخت. جامی در جوانی سرودن شعر را آغاز کرد و به مناسبت مولد خویش و ارادت به شیخ الاسلام احمد جام، تخلص جامی را اختیار نمود.
جامی علاوه بر شعر و شاعری در منطق، فلسفه، حکمت اشراق، ریاضی، طبیعیات و صرف و نحو نیز آگاهی داشت و چندی در طریق تصوف به سیر و سلوک پرداخت. وی سپس در هرات به خدمت سعد الدین کاشغری از مشایخ بزرگ تصوف و خواجه ناصرالدین عبدا... احرار درآمد و بر اثر مطالعه و تحقیق در عرفان و تصوف از بزرگان متصوفه آن زمان گشت.
عبدالرحمن جامی بخشی از زمان شاهرخ و قسمت اعظم سلطنت سلطان حسین بایقرا را درک کرد و با امیر علیشیر نوائی معاصر بود. وی پس از اقامت در هرات جز چندسفر کوتاه به مکه ،بغداد، دمشق و تبریز تمام عمر در همین شهر سکونت گزید و به سیر و سلوک پرداخت. جامی در طول زندگی خود مورد احترام سلاطین و بزرگان معاصر خود بود و سلطان حسین بایقرا که پادشاهی اهل ذوق ادبی بود و وزیر دانشمندش امیر علیشیر نوائی او راگرامی می‌داشتند ، بطوریکه امیر علیشیر پس از مرگ جامی کتاب (خمسه المتحیرین) را به یادگار او برشته تحریر درآورد. سلطان محمد فاتح پادشاه عثمانی نیز به این شاعر احترام می گذاشت و حتی از او دعوت کرد به قسطنطنیه سفر کند که جامی این دعوت را نپذیرفت.
عبدالرحمن جامی در فنون مختلف و علوم دینی و تاریخ و ادب از اساتید زمان خود بود و در شعر به سعدی و حافظ توجه داشت و از سبک نظامی پیروی می کرد. آثار ادبی جای این شاعر را در ردیف انوری، سعدی ،حافظ، خیام، فردوسی و مولانا قرار داده است و وی را می توان از آخرین شعرای صوفی ادب دری دانست که به سبک کلاسیک شعر می سرود است. این عارف بزرگ در سال 898 ه.ق در هرات در گذشت و طی تشییع جنازه ای باشکوه که سلطان حسین بایقرا شخصا در آن شرکت کرد به خاک سپرده شد.
آثار:
آثار جامی بالغ بر یکصد کتاب است، مهم‌ترین این تألیفات عبارتند از: - دیوان اشعار (شامل سه بخش: فاتح الشباب ، واسطه‌العقد، خاتمه الحیات)، هفت اورنگ ( به تقلید از خمسه نظامی شامل هفت بخش: سلسله الذهب، سلامان وابسال، تحفه الاحرار، سیحه الاحرار، یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون، خرداد نامه‌اسکندری) نفحات الانس - بهارستان - لوایح - اشعه اللمعات - تاریخ صوفیان و مذهب آنها - نقدالنصوص فی شرح نقش الفصوص ابن عربی - مناسک حج منظوم - مناقب جلال الدین رومی - منشأت.
