حمل و نقل در افغانستان
حمل و نقل در افغانستان
جاده ها:
وضعیت راههای ارتباطی زمینی در افغانستان بسیار نامناسب است از 21000 کیلومتر جاده ای که در افغانستان ساخته شده است 2800 کیلومتر آن (3/13%)آسفالت شده و مابقی رهها خاکی بوده و از زیرسازی ضعیفی برخوردارند.
کشور افغانستان شبکه چندان گسترده‌ای از راه‌ها ندارد. بطور مختصر راه‌ها و تونل‌های اصلی این کشور عبارت‌اند از:
تونل سالنگ: با طول ۲۶۷۶ متر بصورت فنی ساخته شده عرض آن بطور عموم به هفت متر بالغ میگردد. عرض بتن و یا قیر آن به شش متر و ارتفاع تونل به هفت متر میرسد.
کار نقشه‌برداری راه پلخمری، مزار شریف و شبرغان که ۳۶۰ کیلومتر طول دارد به کمک روسیه انجام یافته‌است. این راه نسبت به راه پیشین ۴۰ کیلومتر کوتاه تر است.
راه پلخمری و شبرغان: این راه نیز شاهراه بزرگ کشور بوده شهرهای عمده مانند، پُل‌خُمری، ایبک، خلم، مزارشریف، بلخ، آقچه و شبرغان را با هم وصل می‌نماید.
کار نقشه‌برداری این راه در سال (۱۳۴۲ ش) آغاز و در سال (۱۳۵۱) تکمیل گردیده طول این راه ۳۶۰ کیلومتر بوده و عرض آن ده متر است. با احداث این راه اولاً ۴۰ کیلومتر راه کوتاه تر گردیده و از طرف دیگر مشکلاتی که از ناحیه کوتل رباطک و تنگی تاشقرغان موجود بود از بین رفت.
شاهراه غربی کشور:
راه کابل به قندهار: این راه یکی از راههای درجه اول ترانزیتی افغانستان بوده استان‌های مهم کشور را با هم ارتباط می‌دهد. با پایان ساخت این راه ارتباط میان قندهار و سپین بولدک را از یک طرف و نقاط عمدهٔ کشور چون غزنی، مقر، قلات را از طرف دیگر تأمین کرده‌است.
کار نقشه‌برداری این راه در سال ۱۳۳۶ خورشیدی آغاز و در سال ۱۳۴۵ کار ساخت آن خاتمه یافت. طول این راه ۴۸۳ کیلومتر بوده در طول سال قابل استفاده‌است زیرا در خط و سیر آن شاهراه نقاط مرتفع واقع نشده و دارای کوتل نیست این راه توسط کمک ایالات متحده امریکا و متخصصین آن تکمیل گردیده‌است. راه بین قندهار و سپین بولدک که ۱۰۱ کیلومتر طول دارد از جملهٔ راههای پخته و اساسی بوده عمده‌ترین راه ترانزیتی را بین قندهار و کویته تشکیل داده‌است
راه قندهار، هرات و تورغندی: این شاهراه یکی از مدرن‌ترین شاهراه افغانستان شمرده شده تقریباً تماماً از بتن ساخته شده‌است. طول این راه یعنی از قندهار الی تورغندی (قره تیپه) ۶۷۴ کیلومتر بوده، دوازده متر عرض دارد که بخش بتنی آن به هفت متر میرسد. مقاومت این راه زیاد بوده و در ایام تابستان نسبت گرمی هم تخریب نمیگردد
راه اسلام‌قلعه به هرات: بعد از آنکه راه کابل، قندهار و هرات تکمیل گردید، اتصال راه هرات و اسلام‌قلعه ) نقطه مرزی با ایران) یک امر ضروری پنداشته شده راه عمدهٔ ترانزیتی بین هرات و مشهد را تشکیل می‌دهد.
کار ساخت این راه در سال ۱۳۲۳ آغاز شده و در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید. این شاهراه در تمام سال فعال بوده یک شاهراه عمده بشمار می‌آید.
بنادر و کشتیرانی:
افغانستان راهی به دریاهای آزاد ندارد و بالطبع فاقد بندر و کشتیرانی است. تنها رود قابل کشتیرانی رودخانه مرزی آمودریا است که می تواند پذیرای کشتیهای کوچک تا ظرفیت 500 تن باشد . در سواحل آمو دریا شبه بندرهایی احداث شده است که مهمترین آنها خیر آباد و شیرخان است.
راه آهن:
افغانستان جز معدود کشورهایی است که هیچ گونه توسعه ای را در زمینه راه آهن شاهد نبوده است . تنها دو تک راه آهن وجود دارد . یک مسیر 10 کیلومتری از کوشک در مرز ترکمنستان به تورغندی در افغانستان و یک تکه مسیر 15 کیلومتری از ترمز در مرز ازبکستان تا خیر آباد در افغانستان که توسط نیروهای شوروی احداث شده بودند.
البته در سالهای گذشته ( سال 1307 هجری شمسی ) دولت وقت می خواست بنای یک خط آهن را در افغانستان بگذارد و با شرکتهای راه آهن آلماه و فرانسه قراردادهایی در این زمینه امضا کرد، اما به دلایلی ساخت آن متوقف شد. بقایای این خط آهن تا چندی پیش در دارالامان کابل وجود داشت، ولی اکنون آثاری از آن باقی نمانده است.
در حال حاضر نخستین خط راه آهن افغانستان در حال ساخت است. طول این خط آهن در ایران وافغانستان ازسنگان الی مسلخ یا گمرک هرات در حدود130 کیلومتراست که 70 کیلومترآن درایران و60 کیلومترآن درافغانستان قراردارد. این خط آهن از کمک های بلا عوض ایران ساخته می شود ومصارف آن در حدود 75 میلیون دالر تخمین شده است که درطی مسیرراه خود سه ایستگاه درمناطق مختلف خواهد داشت. کارساخت این خط آهن توسط شرکت پارس که یک شرکت ایرانی است قراردادشده است.
ین خط آهن افغانستان رابه کشورچین که یکی از بزرگترین صادرکنندگان درسطح بین الملل می باشد و همچنین آسیای میانه را به بندرعباس، بندر چابهار، بندر کراچی، بندر بمبی و سایر بنادر بین المللی که بین جنوب و شمال آسیا موثر هستند وصل می کند.
فرودگاه :
اولین طیاره را مردم کابل در هنگام جنگ استقلال در آسمان شهر کابل دیدند که چند بمب روی این شهر ریخت. بعد از کسب استقلال کشور ( 1298 شمسی ) چند طیاره از اتحاد شوروی سابق و آلمان خریداری و اولین میدان هوایی افغانستان به نام خواجه رواش در کابل ساخته شد .
اولین شرکت هواپیمایی افغانستان بنام آریانا افغان در سال 1332 هجری شمسی آغاز به کار کرد. و هم اکنون بزرگترین شرکت هواپیمایی افغانستان می باشد. هواپیمایی آریانا در سال 1366 شمسی 12 فروند طیاره در اختیار داشت که عمدتا سفرهای کابل به تهران، بیروت، آنکارا، فرانکفورت، لندن، مسکو، لاهور، دهلی نو، جده، رم، پاریس، آمستردام و ... توسط این شرکت انجام می شد. لذا پروازهای داخلی افغانستان به شرکت هواپیمایی باختر افغان که در سال 1345 هجری شمسی تاسیس شده بود، واگذار شد.
افغانستان در مجموع دارای 47 فرودگاه است که از این تعداد تنها دو فرودگاه کابل و قندهار بین المللی هستند .از فرودگاههای موجود 10 فرودگاه باند آسفالت دارند و از این تعداد نیز 3 فرودگاه باندی بلندتر از 3000 متر دارند.مابقی فرودگاهها دارای بند خاکی هستند و از اهمیت زیادی برخوردار نیستند.
افغانستان تا سال 1354 شمسی با 25 کشور قرار داد مواصلات هوایی امضا کرده بود و یکی از اعضای سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری ( ایکائو ) است. براین اساس چون افغانستان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود ( قلب آسیا ) مسیر بسیاری از کشورها را کوتاهتر می سازد، جهت حق العبور هر پرواز هواپیماهای خارجی مبلغ 400 دالر دریافت می نماید.
ارتباطات:
وضعیت دسترسی به وسایل ارتباطی در افغانستان تقزیبا مشابه با سایر بخشها و بسیار محدود است. تعداد کل خطوط تلفن در حال بهره برداری در افغانستان بالغ بر 33 هزار خط است که از این تعداد 17 هزار خط دیجیتال و مابقی آنالوگ هستند.این تعداد خط تلفن در 75 شهر دایر است و بیشترین سهم به کابل متعلق است . دسترسی به تلفن همراه نیز از طریق دو شرکت خصوصی روشن و افغان وایرس ممکن گردیده است. تاکنون حدود 15000 سیم کارت از طریق این شرکتها به متقاضیان واگذار شده و رشد این بخش بسیار بیشتر از خط تلفن ثابت است. ضعف در زیر ساختهای مخابراتی مرتبط با شبکه تلفن ثابت و کمبود عرضه سبب بالا رفتن قیمت خط تلفن گردیده و مردم بیشتر به تلفن همراه روی می آورند که دارای مزیت قیمت است . ضریب نفوذ تلفن ثابت بسیار ضعیف است به طوریکه باری هر 10 نفر 1% تلفن ثابت وجود دارد . ارتباط مابین شهرها نیز از طریق 5 عدد VSAT نصب شدهدر کابل ،هرات ،مزار شریف،قندهار و جلال آباد ممکن شده و امکان تبادل صوتی و اطلاعات از این طریق مهیا گردیده است.
افغانستان دارای 123 ایستگاه رادیویی FM و 21 ایستگاه رادیویی AM بوده و 1 ایستگاه برج کوتاه مشغول فعالیت دارد. برنامه های پخش شده بیشتر به زبان پشتو ،دری ،اردو و انگلیسی هستند تعداد ایستگاههای تلویزیونی نیز حداقل 10 ایستگاه است که 1 ایستگاه در کابل و 9 ایستگاه دیگر در میان 32 استان واقع شده اند. تخمینی که در مورد گیرنده های رادیویی و تلویزیونی موجود در افغانستان صورت گرفته بیانگر وجود 167 هزار دستگاه تلویزیون است که این تعداد به سرعت در حال تغییر است.
در سال 2004 تعداد مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنت در افغانستان به 7 عدد رسید اما از آمار کاربران در این سال اطلاعی در دست نیست . رقم تخمینی در مورد کاربران اینترنت در سال 2002 نمایانگر وجود 1000 نفر کاربر در افغانستان بود که مطمئنا با روند فعلی گسترش مراکز خدمات رسانی اینترنت این رقم افزایش یافته است .در سال 2003 "af" به عنوان دامنه (domain) افغانستان ثبت شد و سایتهای افغانی از آن تاریخ می توانند از این کد استفاده کنند.
